Τεράστια προβλήματα από την αλλαγή...

Αρκετά φαίνεται να είναι τα προβλήματα που προκύπτουν μετά τις αλλαγές ως προς τη νομοθεσία από τις 14 Ιουλίου του 2017 αναφορικά με τα Σωματεία, τα Ιδρύματα, τις Ομοσπονδίες /Ενώσεις αλλά και τις Οργανώσεις που είναι εγγεγραμμένες στο εξωτερικό και δραστηριοποιούνται στην Κύπρο.

Σε επικοινωνία που είχαμε με την Civil Society Advocate και την κα Μαρία Τσιάρτα, μας ειπώθηκε ότι παρατηρούνται σοβαρά ζητήματα παρά τις συζητήσεις και τις διαβουλεύσεις όπως:

Δεν υπήρξε καμία πρόνοια εκ μέρους της Κυβέρνησης για ενημέρωση και διευκόλυνση των ΜΚΟ σχετικά με τις υποχρεώσεις που έχουν βάσει του νέου νόμου. Οι ΜΚΟ έχουν ουσιαστικά αφεθεί να κάνουν ότι καταλαβαίνουν γύρω από αυτό το θέμα, ενώ την ευθύνη ενημέρωσης τους ανέλαβαν κάποιες οργανώσεις χωρίς καμία βοήθεια από το κράτος.
Δεν υπήρξε καμία πρόνοια εκ μέρους της Κυβέρνησης για διεξοδική ενημέρωση και εκπαίδευση των λειτουργών των Επαρχιακών Διοικήσεων που καλούνται να αναλάβουν, για πρώτη φορά αυτά τα καθήκοντα. την εξέταση αιτήσεων εγγραφής νέων οργανώσεων, ελέγχου ότι έγιναν σωστά οι αλλαγές στα Καταστατικά τους και ελέγχου ότι γίνονται ορθά οι διοικητικές και οικονομικές τους διεργασίες. Η έλλειψη εκπαίδευσης έχει επιφέρει τη μη ομοιόμορφη εφαρμογή του νόμου, εφόσον οι Επαρχιακές Διοικήσεις είτε ερμηνεύουν, είτε κατανοούν διαφορετικά το νόμο. που ουσιαστικά αφορά τα θεμελιώδη δικαιώματα του συνερχέσθαι και συνεταιρίζεσθαι.
Το Υπουργείο Εσωτερικών ζητά, για την εγγραφή σωματείου ή ιδρύματος, όπως τα ιδρυτικά μέλη προσκομίσουν πιστοποιητικά ποινικού μητρώου, ενώ η πρόνοια αυτή είναι δυνητική στο νόμο για εξέταση κάποιων ουσιαστικών λόγων. Εκτός του οικονομικού κόστους και της πρακτικής δυσκολίας που υπάρχει για εξασφάλιση του πιστοποιητικού, υπάρχει και το θέμα φύλαξης και εξέτασης προσωπικών δεδομένων πολιτών από τις Επαρχιακές Διοικήσεις. Ζητούμε όπως η πρακτική αυτή αλλάξει άμεσα.
8 μήνες μετά τη ψήφιση του νόμου, δεν άρχισε καν από το Υπουργείο Εσωτερικών η διαδικασία διαβούλευσης για τη ψήφιση Κανονισμών για το νόμο, κάτι που, μεταξύ άλλων, καθιστά αδύνατη τη σύσταση ομοσπονδιών ή/και ενώσεων. Ζητούμε την άμεση έναρξη της διαδικασίας θέσπισης Κανονισμών.
Κάποιες πρόνοιες του νόμου, αντιβαίνουν τα διεθνή πρότυπα και τις συστάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης. Πιο προβληματικό παραμένει το θέμα ότι τη σύσταση σωματείου χρειάζονται 20 ιδρυτικά μέλη, ενώ οι ευρωπαϊκές συστάσεις μιλούν για 2 άτομα. Ζητούμε λοιπόν να αρχίσει άμεσα η διαδικασία συζήτησης για τροποποίηση του νόμου.

Εν κατακλείδι η κα Τσιάρτα μας τόνισε ότι όσο φτάνουμε πιο κοντά στις διάφορες ημερομηνίες συμμόρφωσης των ΜΚΟ με τις διάφορες πρόνοιες του νόμου, τόσο πιο κοντά βρισκόμαστε στο κλείσιμο πολλών ΜΚΟ ή σε μία περίοδο κρίσης αφού η διορία για τον Ιούλη ούτως ώστε να υποβληθούν όλα τα απαραίτητα έγγραφα και να γίνουν οι τροποποιήσεις δεν φαίνεται να αρκεί.

Γίνονται- όπως μας ανέφερε- σκέψεις να δοθεί παράταση αλλά αν δεν γίνει και πάλι ενημέρωση θα είναι άσκοπο.

Τι αλλάζει

Ο νέος νόμος ενοποιεί, τροποποιεί και καταργεί την προηγούμενη νομοθεσία περί σωματείων, ιδρυμάτων και λεσχών με πρώτο σημείο το γεγονός ότι καταργεί τις λέσχες ως νομοθετική μορφή με αποτέλεσμα όσες λέσχες θέλουν να συνεχίσουν να λειτουργούν ως ΜΚΟ να πρέπει να εγγραφούν εκ νέου ως μία από τις προαναφερθείσες διαφορετικές νομικές οντότητες που ισχύουν στην Κύπρο.

Παράλληλα, ο Νόμος εισάγει δύο νέες νομικές οντότητες:

α) τις ομοσπονδίες ή/και ενώσεις οργανώσεων

β) τις οργανώσεις του εξωτερικού που μπορούν να εγγραφούν και να δραστηριοποιούνται στην Κύπρο.

Τι είναι σωματείο;

Σύμφωνα με το νέο Νόμο, «Σωματείο» σημαίνει οργανωμένη ένωση αποτελούμενη από τουλάχιστον είκοσι άτομα με σκοπό την επίτευξη μη κερδοσκοπικού σκοπού και δεν περιλαμβάνει πολιτικά κόμματα ή συνδικαλιστικές οργανώσεις».

Ως «Μη κερδοσκοπικό» σημαίνει σωματείο ή ίδρυμα το οποίο δεν διανέμει οποιαδήποτε κέρδη, τα οποία δυνατόν να προκύψουν από τις δραστηριότητες του, στα μέλη, τους ιδρυτές, την διοίκηση, ή αξιωματούχους του, αλλά τα επενδύει ή χρησιμοποιεί για την συνέχιση και επίτευξη των σκοπών του».

Αυτό σημαίνει ότι ναι μεν δεν απαγορεύεται στις οργανώσεις να έχουν πλεόνασμα αλλά, αυτό, θα πρέπει να επενδύεται στους σκοπούς χωρίς να διανεμηθεί στα μέλη τους.

Τι είναι Ίδρυμα

«Ίδρυμα» σημαίνει το σύνολο της περιουσίας που προορίζεται για την εξυπηρέτηση ορισμένου μη κερδοσκοπικού σκοπού ενώ η αφιερούμενη περιουσία δεν δύναται να είναι αξίας μικρότερης των χιλίων ευρώ (€1.000)».

Οι υπάρχουσες άδειες ισχύουν

Αξίζει να αναφερθεί ότι οι άδειες ήδη εγκεκριμένων Σωματείων και Ιδρυμάτων συνεχίζουν να ισχύουν αλλά θα πρέπει Σωματεία και Ιδρύματα να βεβαιωθούν ότι το Καταστατικό τους πληροί τις προϋποθέσεις του νέου Νόμου. Σε περίπτωση που κάτι τέτοιο δεν ισχύει τότε θα πρέπει να προχωρήσουν στις αναγκαίες αναπροσαρμογές και τροποποιήσεις ενημερώνοντας τον Έφορο μέσα σε ένα χρόνο από την εφαρμογή του νέου νόμου.

Για τις λέσχες

Όλες οι οργανώσεις που είναι εγγεγραμμένες ως λέσχες έχουν χρονικό διάστημα ενός έτους για να προβούν στις αναγκαίες διοικητικές διαδικασίες, έτσι ώστε να αποφασίσουν για το νέο νομοθετικό καθεστώς που επιθυμούν να έχει η οργάνωση τους (σωματείο, ίδρυμα, μη κερδοσκοπική εταιρεία ή άλλο), και να προβούν σε όλες τις απαραίτητες καταστατικές αλλαγές και κοινοποίηση αυτών στον Έφορο.

Έφορος

Μία γενική νέα ρύθμιση, που επηρεάζει όλες τις οργανώσεις είναι ότι πλέον ο Έφορος δεν είναι ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών. Έφορος είναι ο Έπαρχος της οικείας Επαρχίας, ο οποίος είναι υπεύθυνος για την εγγραφή και λειτουργία σωματείων, ιδρυμάτων, ομοσπονδιών ή/και ενώσεων και παραρτημάτων, που έχουν την έδρα τους στην Επαρχία του. Δημιουργείται επίσης, ο θεσμός του Γενικού Εφόρου, ο οποίος είναι ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών.

Χρονικά όρια

Ένα πολύ σημαντικό βήμα προόδου είναι το γεγονός ότι ο Έφορος μέσα σε τρείς (3) μήνες από την κατάθεση των σχετικών εγγράφων αναμένεται να εξετάσει και εγκρίνει το αίτημα για εγγραφή νέου σωματείου, ιδρύματος ή/και ομοσπονδίας.

Σε περίπτωση που ο Έφορος απορρίψει το αίτημα θα πρέπει να δικαιολογήσει την απόφασή του και να ενημερώσει τους αιτητές σχετικά με τα έννομα μέσα προστασίας στα οποία μπορούν να προσφύγουν.

Επιπλέον, η νέα νομοθεσία προνοεί ότι η διάλυση και/ή η διαγραφή Σωματείου ή Ιδρύματος θα καταγράφεται στο αντίστοιχο Μητρώο που τηρεί ο Έφορος.

Βασικές αλλαγές

Σύμφωνα με το νέο νόμο οι βασικές αλλαγές είναι:

μέλη Διοικητικών Συμβουλίων δεν μπορούν να έχουν μόνιμη υπαλληλική σχέση με την οργάνωση. Συγκεκριμένα, δεν θα τους καταβάλλεται καμία αμοιβή, οποιουδήποτε είδους, για παρεχόμενες υπηρεσίες, στα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου σωματείου/ ιδρύματος αλλά, θα μπορούν, εάν αυτό προνοείται από το Καταστατικό τους, να ζητούν λογικά έξοδα τα οποία έχουν επωμισθεί, καθώς επίσης και να ανακτήσουν ή διεκδικήσουν αμοιβή για ερευνητικά ή χρηματοδοτούμενα ή συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα.

Τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου σωματείου, ιδρύματος, oμοσπονδίας ή/και ένωσης έχουν υποχρέωση να τηρούν λογιστικά βιβλία (άρθρο 49) με ακρίβεια και λεπτομέρεια στα οποία να καταχωρούνται όλες οι πράξεις, όλων των δοσοληψιών, και να καταρτίζουν για κάθε οικονομικό έτος ( Λογαριασμό ακαθάριστου εισοδήματος, Λογαριασμό πιστωτικού υπολοίπου και λογαριασμό όλων των ποσών που έχουν εισπραχθεί κατά τη διάρκεια του έτους, Λογαριασμό όλων των χρηματικών ποσών που οφείλονται και λογαριασμό όλων των πληρωμών που έχουν γίνει κατά τη διάρκεια του έτους.

Με τη λήξη του οικονομικού έτους και μέσα σε επτά (7) μήνες τα μέλη Διοικητικού Συμβουλίου της οργάνωσης έχουν υποχρέωση να στείλουν στον Έφορο τους πιο πάνω αναφερόμενους λογαριασμούς

Για οργανώσεις οι οποίες έχουν ετήσια έσοδα άνω των 40.000 ευρώ, τότε είναι αναγκαία και η ετοιμασία έκθεσης από ανεξάρτητο εγκεκριμένο ελεγκτή και η κατάθεση αυτής στον Έφορο.

Επ’ αυτού, ο Έφορος μπορεί να αιτηθεί στο Δικαστήριο, να εκδώσει διάταγμα για έλεγχο των λογαριασμών είτε από το Γενικό Ελεγκτή είτε από άλλο πρόσωπο, το οποίο θα ορίσει το Δικαστήριο.

Επίσης:

• Να τηρεί Μητρώο μελών, στο οποίο να φαίνονται:

α) τα ονόματα των μελών

β) η ημερομηνία της αίτησης τους για να γίνουν μέλη

γ) η ημερομηνία που εγκρίθηκε η αίτηση (αν αυτό απαιτείται από το καταστατικό)

δ) η τήρηση των οικονομικών υποχρεώσεων των μελών

ε) η ημερομηνία που διεγράφησαν από μέλη

• Να συγκαλεί Γενική Συνέλευση τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο

• Να τηρεί λογιστικά βιβλία με ακρίβεια και λεπτομέρεια στα οποία να

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η μη τήρηση των προνοιών για δύο (2) συνεχή έτη, δίνει την εξουσία στον Έφορο να αρχίσει διαδικασία διάλυσης του Σωματείου, τηρώντας πάντα τις διατάξεις του Νόμου.

Επίσης, ο Έφορος δύναται να επιβάλει διοικητικό πρόστιμο για εκπρόθεσμη υποβολή ή παράληψη υποβολής των πιο πάνω πληροφοριών, ύψους 100 ευρώ.